Στέγασον ημάς υπό την σκιά των πτερύγων σου - Μέρος α΄

Ειρήνη σε σένα

Επί 411 χρόνια ο φτερωτός λέων, σύμβολο τση θαλασσοκράτειρας Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, έθετε υπό την σκιά των φτερών του το νησί, προσφέροντας σε άλλους προστασία και σε άλλους σκοτεινιά και δυστυχία. Όπως και να έχει σίγουρα άφησε το ιστορικό και πολιτισμικό του στίγμα, διαμορφώνοντας την εικόνα της Κέρκυρας σε πολλά επίπεδα όπως την αρχιτεκτονική, την παράδοση, την γλώσσα και λοιπά.

Μα πως βρέθηκε όμως ένα λιοντάρι με φτερά να γίνει σύμβολο της Γαληνοτάτης; Αυτό έγινε διότι πολιούχος της Βενετίας είναι ο Ευαγγελιστής Μάρκος. Σύμβολο του είναι το φτερωτό λιοντάρι οπότε λογικό ήταν να υιοθετηθεί και ως έμβλημα από την Σερενίσιμα. Λιοντάρι ήταν αυτό, δύναμη και αγριότητα ντυμένη με μια θρησκευτική υπόσταση, ποιος δεν θα το ήθελε εκείνα τα χρόνια; Οπλισμένος στο πόδι με ένα ευαγγέλιο που γράφει ...Pax tibi, Marce, evangelista meus…. ήτοι ....Ειρήνη σε εσένα Μάρκε, ευαγγελιστή μου... ο λέων του Σαν Μάρκο άπλωνε τα φτερά του και ακολουθούσε την Βενέτσια όπου και αν πήγαινε αυτή. Θρονιάζονταν σε προμαχώνες και κοσμούσε λάβαρα, πλώρες και θυρεούς προσφέροντας την ευλογία του αγίου Μάρκου.

Ο φτερωτός λέων, με κάποιες παραλλαγές, αποτέλεσε και έμβλημα τση Επτανήσου Πολιτείας (1800 – 1807). Μάλιστα συμβόλιζε και την αποκατάσταση και συνέχιση της εξουσίας της αριστοκρατίας μετά την βραχύβια έλευση των Δημοκρατικών Φρανσέζων (1797 – 1799) που διέδωσαν τα προτάγματα της Γαλλικής Επανάστασης και του Διαφωτισμού.

Κυνήγι πέτρινων ιπτάμενων λιονταριών

Πάνε 213 χρόνια από τότε που ο φτερωτός μας ήρωας άνοιξε τα φτερά του και έφυγε για πάντα από το νησί. Μας άφησε όμως πίσω του κάποιους αντιπροσώπους για να θυμίζουν το πέρασμα της άλλοτε κραταιάς Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου. Σκορπισμένοι σε θυρεούς, τείχη και προμαχώνες πέρασαν δυσκολίες αφού έχτος από τον χρόνο είχαν να αντιμετωπίσουν και τον πόλεμο. 

Τον Β΄Π Π, επί Ιταλική κατοχής, έγινε μια καταγραφή και αξιολόγηση τους από τον A. Rusconi η οποία είχε εκδοθεί σε βιβλίο. Επίσης κάποιοι από τους λέοντες είχαν τοποθετηθεί από τους καταχτητές σε κεντρικά σημεία για να θυμίζουν τις σχέσεις Κέρκυρας – Βενετίας και κατ’ επέκταση Ιταλίας δημιουργώντας φυσικά υπόνοιες για απόσχιση των Ιονίων νήσων από την Ελλάδα. Επόμενο ήταν μερικοί από αυτούς να καταστραφούν από τσου Κερκυραίους μετά την απελευθέρωση αφού συμβόλιζαν τους καταχτητές. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή του λέοντα που κοσμούσε αρχικά την  Porta Reale και είχε τοποθετηθεί από τους Ιταλούς στο στηθαίο της σκάλας εισόδου της Ιονίου Ακαδημίας που τότε στέγαζε την βιβλιοθήκη. Επίσης άλλοι καταστράφηκαν από τους βομβαρδισμούς που έπληξαν την Κέρκυρα εκείνη την εποχή. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα να σώζονται περίπου οι μισοί από τους λέοντες που είχε καταγράψει ο Rusconi. Εδώ λοιπόν θα δούμε κάποιους από αυτούς.

Παλαιό Φρούριο

Αυτός εικάζεται ότι είναι ο γηραιότερος λέων στην Κέρκυρα. Η μορφολογία και ο γοτθικός του χαρακτήρας οδηγούν στην υπόθεση ότι πρόκειται για έργο των αρχών της Ενετοκρατίας, τέλη 14^ου – 15^ος αιώνας. Βρίσκεται στην έξοδο κινδύνου του οχυρού τση Καμπάνας. Θεωρείται ότι αυτή δεν είναι η αρχική του θέση και έχει μεταφερθεί από αλλού.

Αυτές οι δύο αγέρωχες μεγάλες γάτες με φτερά θεωρούνται οι σημαντικότεροι και πιο κομψοί εκπρόσωποι του μαρκιανού λέοντα στο νησί. Είναι τοποθετημένες στο δυτικό τείχος (Contrascarpa) της Κόντρα Φόσσα, η μια κάτω από το Ακταίο και η άλλη κάτω από την εκκλησία τση Παναγίας Μανδρακίνας. Περίτεχνα σκαλισμένες, είναι ίδιες μεταξύ τους και χρονολογούνται στο 1556. Αξιοπερίεργη είναι η ομοιότητα με τα αιλουροειδή στο υπερώο του δωρικού ναού της Άρτεμιδος.

Ετούτος ο μεγαλοπρεπής λέων βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του περιτειχίσματος που περιβάλλει τις δυο κορυφές του Παλαιού Φρουρίου. Είναι ορατός μόνο από την βόρεια πλευρά του φρουρίου, αυτή που οδηγεί στο λιμάνι του Μανδρακίου. Εντυπωσιακό δείγμα αν και το βλέπει κανείς μόνο από μακρια. Πιθανόν περιλαμβάνει και επιγραφή. Χρονολογείται στα μέσα του 16^ου αιώνα.

Πηγές

• http://www.corfuhistory.eu
• http:// pandektis.ekt.gr – Αρχείο Εραλδικών μνημείων στον ελληνικό χώρο
• http://tab.ionio.gr/culture/activities/projects/epigraphs/index.php
• Περιοδικό Exit on line: http://www.fortunecity.com/lavendar/kane/51/exit.html 

  - Το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου στα τείχη της Κέρκυρας - Γιώργος Ζούμπος
  - Φαντασμένοι και Φαντάσματα – Π.Π.

• Κέρκυρα,ιστορία, αστική ζωή και αρχιτεκτονική 14^ος-19^ος αι, Τα λιοντάρια του Αγίου Μάρκου στην Κέρκυρα - Alberto Rizzi
• Οδοιπορικό στην παλιά Κέρκυρα -  Α. Αγιούς