Τρίτη 19 Απριλίου 2011

Βαλανειού Τόπος - Μέρος β΄


Στα χνάρια τση μούλας
Αναζητώντας τα χνάρια τση μούλας. Λίγο έξω από το Βαλανειό με μέτωπο προς νότο. Στο βάθος το υψίπεδο της Πυλίδας.
Στην βόρεια πλευρά του Μελισσουδίου, λίγο όξω από Βαλανειό, εκτείνεται κατά τον άξονα ανατολής – δύσης μια σειρά λόφων. Εκεί λένε πως εκτυλίχθηκε το δράμα τσ’ Αγυρούς.
Τσι κορυφές αυτής της λοφοσειράς στεφανώνει ένας τυπικός, για το Κορφιάτικο τοπίο, ελαίωνας εξοπλισμένος με τις οχτιές του, τις σκάλες του, τα δίχτυα του και τα όλα του. Στις πλαγιές και στα χαμηλά των λόφων βασιλεύουν, πλάι σε τρεχούμενα νερά, περνάρια, βελανιδιές καθώς και κυπαρίσσια. Όλα αυτά δημιουργούν φυσικά το κατάλληλο στέκι για διάφορα μέλη τση κορφιάτικης πανίδας. Κυρίως κοτσύφια και κίχλες που φτερουγίζουν τριγύρω φλυαρώντας διαρκώς. Βεβαίως δεν λείπουν και τα σκουπίδια από το τοπίο.
Η περιπλάνηση μπορεί να γίνει χρησιμοποιώντας το δίχτυο των χωματόδρομων και μονοπατιών που απλώνεται στην περιοχή. Οι βασικές διαδρομές είναι δύο και διατρέχουν, χοντρικά, η μία την νότια και η άλλη την βόρεια πλευρά της λοφοσειράς. Ανταμώνουν μάλιστα αν ακολουθηθεί η κατάλληλη πορεία. Ευτυχώς, προς διευκόλυνση των περιπατητών, κάποιοι πήραν την πολύ καλή πρωτοβουλία να φυτέψουν ξύλινες πινακίδες που υποδεικνύουν τα τοπωνύμια τση περιοχής και την κατεύθυνση προς αυτές τις τοποθεσίες. Επίσης οι πιο παρατηρητικοί δεν θα δυσκολευτούν να εντοπίσουν τα σημάδια του γνωστού μονοπατιού Βορρά - Νότου.

Παλαιόκαστρο 
Ανηφορίζοντας προς το Παλαιόκαστρο.
Η διαδρομή που διασχίζει την βόρεια πλευρά της λοφοσειράς κατηφορίζει δίπλα από τον βραχοστόλιστο ελαιώνα. Στα αριστερά της σκάει μύτη, κάποια στιγμή, ένα ρέμα που του κρατούν παρέα αρκετές βελανιδιές. Κάπου εδώ μπορεί κανείς να ακολουθήσει έναν ανηφορικό χωματόδρομο προς τα δεξιά. Αυτός οδηγεί στην τοποθεσία ‘Παλαιόκαστρο’ όπου φημολογείται ότι ορθώνονταν ο πύργος τσ' αρχοντοπούλας.
Οι Άγιοι Θεόδωροι.
Πρόκειται για την κορυφή ενός λόφου στην καρδιά του ελαιώνα. Το όνομα πιθανόν προήλθε από την ύπαρξη κάποιας μορφής οχύρωσης ή βίγλας σε αυτό το μέρος. Εδώ οι οχτιές ορθώνονται παράδοξα πολλές και τα απλωμένα ελαιόδιχτα, εχτός από τσ’ εγιές, παγιδεύουν και καμιά άτυχη κίχλα απο κάτω τους. Κάτω από την σκιά αιωνόβιων ελαιόδενδρων αναπαύονται τα ερείπια του βυζαντινού ναού των Αγίων Θεοδώρων ενώ τριγύρω είναι σκορπισμένοι λίθοι και κεραμίδια. Πολύ κοντά στον ναό διακρίνονται και τα υπολείμματα μιας λίθινης κατασκευής που θα μπορούσε να αποτελεί θεμέλιο κτίσματος, αφού δεν μοιάζει με μαντρότοιχο και στην θέση αυτή δεν δικαιολογείται η ύπαρξη οχτιάς. Πάντως εμφανή απομεινάρια οχύρωσης δεν υπάρχουν. Ίσως να είναι κρυμμένα στις πέτρες που απαρτίζουν τις οχτιές της περιοχής.

Οχτιές, πέτρες, κεραμίδια....


Τση μούλας το πήδημα
Η άλλη διαδρομή διατρέχει, μέσα από τον ελαιώνα, τις νότιες πλαγιές τση λοφοσειράς. Ο χωματόδρομος αυτός ακολουθεί την πορεία του δίπλα σε οχτιές και βράχους, υπό την πυκνή σκιά που απλώνουν τριγύρω τα κλαδιά των ελαιόδενδρων.
Πρώτη στάση της διαδρομής το σημείο που υπάρχει μια ξύλινη πινακίδα. Αυτή αναγράφει το τοπωνύμιο ‘Τση μούλας το πήδημα’ ορίζοντας το μέρος από όπου, σύμφωνα με τον μύθο, η Αγυρώ έκαμε το σάρτο μορτάλε καβάλα στο μουλάρι. Η πλαγιά είναι κάπως απότομη σε αυτό το σημείο, σαφώς όμως όχι κάτι το τρομαχτικό. Κάπου εδώ μάλιστα λένε πως τριγυρίζει το καταδικασμένο σε αιώνια περιπλάνηση, αερικό της Αγυρούς.
Βράχος ενάντια στην συμμαχία πουρναριών, ελιών, κυπαρισσιών, βελανιδιών. Η κοιλάδα του Μελισσουδίου κοιτώντας δυτικά - νοτιοδυτικά.

Αφήνοντας πίσω φαντάσματα και μύθους ο χωματόδρομος συνεχίζει ενώ τα κλαδιά των ελιών παραμερίζουν αφήνοντας το φως να περάσει. Περνά δίπλα από ένα εγκαταλελειμμένο όχημα και συνεχίζει καθοδική πορεία προς την επόμενη στάση. Πρόκειται για ένα γεφυράκι που περνά πάνω από το Μελισσούδι. Αν δεν κάνω λάθος η τοποθεσία εκεί λέγεται ‘Κρύο Νερό’. Αν κάποιος θελήσει να συνεχίσει από εδώ έχει δύο κύριες επιλογές. Η μία είναι να πάρει ένα παλαιό πέτρινο μονοπάτι που οδηγεί, μέσα από έναν ελαιώνα, στο Σωκράκι. Προφανώς αυτό είναι τμήμα του μονοπατιού που συνέδεε παλαιότερα τα χωριά Βαλανειό - Σωκράκι. Η άλλη είναι να ακολουθήσει έναν δρομο ο οποίος καταλήγει στον ασφαλτόδρομο που ενώνει το Σωκράκι με τον Ζυγό, κοντά στον Άγιο Νικόλαο της Μαυριάνας.
Το παλαιό μονοπάτι που οδηγεί στο Σωκράκι.

Δαιμονικές μορφές παγιδευμένες στον κορμό της ελιάς, οι γλυπτικές ικανότητες της φύσης. Πως να μην βλέπανε τελώνια τα χρόνια τα παλιά.

Πηγές:

Δευτέρα 18 Απριλίου 2011

Βαλανειού Τόπος - Μέρος α΄


Η ιδιαιτερότητα μιας τοποθεσίας μερικές φορές πηγάζει, εχτός ίσως από την φυσική της εικόνα, από το γεγονός ότι αυτή χρωματίζεται από τις πινεγιές θρύλων και ιστορίας. Κάτι τέτοιο συμβαίνει στην βόρεια Κέρκυρα, κοντά στο Βαλανειό, στα μέρη που κυλά το ρέμα του Μελισσουδίου και στήνεται το σκηνικό όπου διαδραματίζεται ο μύθος τσ' Αγυρούς.
Αυτή η περιοχή διαμορφώνεται από καταπράσινους λόφους ανάμεσα από τους οποίους κυλά το Μελισσούδι μαζί με άλλες ρεματιές. Αυτές αποτελούν ζωτικές φλέβες για την χλωρίδα και την πανίδα που ευημερούν εκεί. Το νερό μαζί με το πράσινο, μπλέκονται με λείψανα του παρελθόντος και όλα μαζί ντύνονται το πέπλο του μύθου, διαπλάθοντας έτσι ένα όμορφο και ξεχωριστό τοπίο.
Η τοποθεσία, λόγω του περιβάλλοντος, ενδείκνυται για βόρτες και περιπλανήσεις. Από δω άλλωστε περνά το γνωστό μονοπάτι Βορρά – Νότου τση Κέρκυρας. Μάλιστα το τμήμα του που διασχίζει αυτή την περιοχή, ακολουθεί χονδρικά το παλαιό μονοπάτι μέσω του οποίου επικοινωνούσαν τα χωριά Βαλανειό και Σωκράκι τα παγιά τα χρόνια.

Τα λουτρά τση Μαύρης Λίμνης
Το Βαλανειό κάνει την πρώτη του γραπτή εμφάνιση στα ιστορικά τεκμήρια το 1347. Κατά μια άποψη, η οποία είναι και η επικρατέστερη, η ονομασία του προήλθε από την λέξη ‘βαλανείον’. Έτσι αποκαλούνταν τα λουτρά στα αρχαία χρόνια.
Αυτή η άποψη στηρίζεται από την φήμη ότι στην περιοχή της Μαύρης Λίμνης, υπήρχαν λουτρά κατά την Ρωμαϊκή εποχή. Η Μαυρόλιμνη βρισκόταν μεταξύ Βαλανειού και Κυπριανάδων. Η ύπαρξη της, τουλάχιστον ως τοπωνυμίου, πιστοποιείται από ιστορικά έγγραφα του 16ου αιώνα. Μάλιστα, το 1505 αναφέρεται και η ύπαρξη ενός μύλου σε αυτή την τοποθεσία. Εικάζεται ότι αυτή η λίμνη, σε κάποια χρονική περίοδο, επιχωματώθηκε από φυσικές διαδικασίες μάλλον και αποξηράνθηκε.
Ενδείξεις πάντως που να αποδεικνύουν την ύπαρξη λουτρών δεν έχουν βρεθεί. Είναι αρκετά πιθανή η ύπαρξη τους όμως διότι στο Ρικίνι έχουν βρεθεί τα ερείπια ενός εργαστηρίου της Ρωμαϊκής εποχής. Πράγμα που τεκμηριώνει την ανθρώπινη δραστηριοποίηση στην περιοχή κατά την διάρκεια εκείνης της ιστορικής περιόδου.

Μελισσούδι
            Το Μελισσούδι είναι ένας από τους πιο σημαντικούς χείμαρρους της βόρειας Κέρκυρας. Πηγάζει κάπου μεταξύ Σγουράδων και Ζυγού. Από εκεί κυλάει προς τα δυτικά, περνώντας από την μίνι κοιλάδα που σχηματίζεται ανάμεσα από την λοφοσειρά του Παλαιόκαστρου και το υψίπεδο της Πυλίδας. Στην συνέχεια στρέφεται προς τα βορειοδυτικά με κατεύθυνση το Ρικίνι. Εκεί ενώνεται με άλλα δύο ρέματα. Το ένα έρχεται από τα ανατολικά και πηγάζει από κάπου στην περιοχή Ομαλής - Σγουράδων. Το άλλο έρχεται από δυτικά, από κάπου στο Δροσάτο. Ενισχυμένο λοιπόν το Μελισσούδι βαφτίζεται Τυφλοπόταμος και συνεχίζει την ρότα του μέχρι τις εκβολές του, στο Σιδάρι.
            Η αξία αυτού του ρέματος ήταν εμφανής από τα παγιά τα χρόνια. Εποχές κατά τις οποίες η ενέργεια που προσφέρονταν απλόχερα από τους αέρηδες ή τα νερά των ποταμιών, ήταν απαραίτητη για την λειτουργία των μύλων. Έτσι η ιστορία της εκμετάλλευσης του Μελισσουδίου αλλά και η ονομασία του χάνονται στα βάθη των αιώνων. Από ντοκουμέντα του παρελθόντος μαθαίνουμε ότι το 1505 λειτουργούσε «το μιλικόν εργαστήριον του Φίλη στην περιοχή του Μελισσιδίου» η οποία ίσως είναι και η παλαιότερη γραπτή αναφορά στο Μελισσούδι. Επίσης το 1504 αναφέρεται και ένας μύλος στο Ρικίνι (αν και πιθανόν να ταυτίζεται με τον προηγούμενο). Στους επόμενους αιώνες κάνουν την εμφάνιση τους και άλλοι μύλοι στην περιοχή. Σώζονται ακόμη τα ερείπια κάποιων από αυτούς.
            Πρόσφατα το Μελισσούδι έγινε επίκεντρο του ενδιαφέροντος διότι βρίσκεται στα σχέδια η κατασκευή ενός φράγματος εκεί. Αυτό θα καλύπτει αρδευτικές και υδρευτικές ανάγκες του νησιού. Το φράγμα θα έχει ύψος 50μ και θα κατασκευαστεί στην είσοδο της κοιλάδας του Μελισσουδίου ανατολικά του χωριού των Χωροεπισκόπων.
Η καταπράσινη κοιλάδα του Μελισσουδίου κοιτάζoντας προς τον λεβάντε. Δεξιά της είναι το υψίπεδο της Πυλίδας και αριστερά της η λοφοσειρά που βρίσκεται Τση μούλας το πήδημα και το Παλαιόκαστρο. Το τοπίο θα αλλάξει άρδην με την κατασκευή του φράγματος αφού εδώ μπροστά θα βρίσκεται ο ταμιευτήρας ύδατος. Η μεγάλη κορυφή στο βάθος είναι οι Μιχαλακάδες.








Πηγές:
  • http://valanio.blogspot.com
  • Κάτοικοι της περιοχής τους οποίους και ευχαριστώ
  • Η νήσος των Κορυφών τον 16ο αιώνα - Χ Κόλλας
  • Η νήσος Κέρκυρα – Joseph Partsch