Νυμφών Τόπος– μέρος γ΄

Ασκηταριό

Το εγκαταλελειμμένο εδώ και καιρό, μοναστηριακό συγκρότημα του Ασκηταριού βρίσκεται βόρεια του χωριού των Νυμφώνε. Θεωρείται από τα αρχαιότερα χριστιανικά μνημεία του νησιού. Προσφάτως μάλιστα υποβλήθηκαν σε μελέτη τα χτίσματα του με σκοπό την αποκατάσταση τους, η οποία παρουσιάστηκε σε έκθεση με θέμα «Ερμηνεύοντας την πνοή των Ιστορικών κτιρίων» που συνδιοργάνωσαν διάφοροι φορείς.

 Πέραν όμως της ιστορικής του αξίας, το όμορφο περιβάλλον, το πυκνό δάσος καθώς και η παρακείμενη κοιλάδα το καθιστούν ενδιαφέρον προορισμό για φυσιολάτρες και περιπατητές. 

Λίγη ιστορία

Σύμφωνα με τον γνωστό θρύλο σε τούτα τα μέρη να ασκήτεψε ένας Ηπειρώτης μοναχός τον 5^ο αιώνα. Η παλαιότερη όμως αναφορά στο Ασκηταριό γίνεται σε έγγραφο του 1371, εποχή που κάνανε κουμάντο στην Κέρκυρα οι Ανδηγαυοί ηγεμόνες της Νάπολι. Το έγγαφο συντάχθηκε από τον Δημήτριο Μαλάκη ο οποίος είχε «δια της βασιλικής εξουσίας το οφήκιον» να είναι «νοτάριος της πόλεος των Κοριφών». Σε αυτό αναφέρεται η παραχώρηση προνομίων στην μονή του Ασκηταριού από τον λατίνο «αρχιεπίσκοπο πόλεως και νίσου Κερκύρας και βασηλικό προτοσύμβουλο» Καστελίνο Ρωμανόπουλο. 

Συγκεκριμένα μαθαίνουμε πως «Ήλθε προς ημάς ο ιερομόναχος Μεθόδιος εκ πόλεως Αχρηδώνος (σημερινή Οχρίδα) ακόμι και με δυο άλλους μοναχούς δια να ζητίσουν ελεημοσύνην δια το ασκηταρίο ήγουν δια το μοναστήριον του Παντοκράτορος Σωτήρος Χριστού το επονομαζόμενον Ασκυταρίω». Επίσης προκύπτει ότι το Ασκηταριό, που χαρακτηρίζεται θαυματουργό, είχε λάβει προνόμια και απαλλαγές σε παγιότερες εποχές διότι «είδεν η ταπηνότης (ο αρχιεπίσκοπος Ρωμανόπουλος) ημών και εξέταξεν πως εξ αρχήθεν ήτε από παλεώθεν να ήτο ελευθερομένο το αυτό θαυματουργό και άγιον κελή, δια τούτω θέλωμεν εις τον μέλωντα, ότι το αυτό μοναστήριον να είναι ελεύθερο εις εώνα τον άπαντα». Η μονή είχε περιουσία η οποία περιλάμβανε «αμπέλια, χωράφια και ελαικά δένδρη, καρπούσημα και άκαρπα, ξύλα και ζώα». Τέλος, εχτός από την επικύρωση των προνομίων της από τον λατίνο αρχιεπίσκοπο έλαβε από αυτόν και δωρεά «τον μύλον, όπου είναι από κάτω από το χορίον των Λεφών (Νηφών) πλησίον την στράτα, όπου υπάγη εις την Αγία Παρασκευή».

            Είναι εμφανές, εχτός των άλλων, ότι το μοναστήρι είχε προνομιακό στάτους αφού απολάμβανε απαλλαγές που του είχαν αποδωθεί σε προγενέστερη εποχή, προφανώς στη βυζαντινή. Οπότε πιθανόν να μετρούσε ήδη ένα-δυο ή και παραπάνω αιώνες ζωή το 1371. Η μονή συνεχίζει την εμφάνιση της και στα τεκμήρια των επόμενων αιώνων. 

Ο χώρος

Φτάνοντας στην τοποθεσία μας υποδέχεται μια παρέα από εγιές, κυπαρίσσια και λίγες γέρικες καστανιές, πλάι σε ένα νεκροταφείο και μια εκκλησιά. Από εκεί ακολουθώντας ένα μονοπάτι ξεπροβάλλει ξαφνικά μπροστά μας σε μια υπέροχη τοποθεσία η μονή του Ασκηταριού. Δεν είναι περιτοιχισμένη και ορθώνεται σε ένα ξέφωτο πλαισιωμένο από πυκνή βλάστηση. Μια βλάστηση που εχτός των προαναφερθέντων περιλαμβάνει βελανιδιές, τις ξαδέρφες τους τις αριές (= Quercus Ilex, μέλος του γένους των Δρυών) και αραιά και που καμμιά συκιά και κάνα πεύκο.

Αριά (Quercus Ilex)

Ερείπια κελιών

Τα πρώτα χτίρια που συναντάμε είναι τα ερείπια των λιθόκτιστων κελιώνε και άλλων χώρων. Παραπλεύρως τους, σε πιο χαμηλό επίπεδο όμως λόγω διαμόρφωσης του εδάφους, ορθώνεται ο ναός του Παντοκράτορος. Κοντά στον ναό υψώνονταν κάποτε ο νυν αποκεφαλισμένος, πιστός φρουρός της μονής. Ένα κυπαρίσσι το οποίο αν κρίνουμε από το απομεινάρι του, ένα τμήμα του κορμού, πρέπει να ήταν πανύψηλο και γέρικο. 

Κοιτώντας προς νότο, ο ναός του Παντοκράτορος και παραπλεύρως τα ερείπια των κελιών

Ο ακέφαλος φρουρός τση μονής

Βόρεια του ναού απλώνεται ένας επίπεδος χώρος. Εκεί δεσπόζει ένα ογκώδες χτίριο το οποίο είναι μονώροφο από την δυτική του πλευρά και διώροφο από την ανατολική, λόγω της κλίσης του εδάφους, ενώ έχει και ένα πρόσκτισμα στην νότια του πλευρά. Εδώ λειτουργούσε το 1932 η Γεωργική σχολή της Κέρκυρας. Είναι λιθόχτιστο με ιδιαίτερα χοντρούς τοίχους και φαίνεται ότι περιλαμβάνει διάφορες οικοδομικές φάσεις και επεμβάσεις. Ο πρώτος όροφος (ισόγειος από την δυτική πλευρά) έχει θολωτή οροφή. Από εκεί μια σκάλα οδηγεί στον δεύτερο όροφο αλλά και στο υπόγειο όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις ενός ξεχασμένου ζωοκίνητου λουτρουβιού που μάταια προσμένει την επαναλειτουργία του. 

Η ανατολική πλευρά του κεντρικού κτιρίου

Πιάνοντας πορεία προς τα ανατολικά ένα μονοπάτι διασχίζει το δάσος, πλάι σε ρυάκια, οδηγώντας σε μια βραχώδη τοποθεσία. Εκεί υπάρχουν οι σκαλισμένες εσοχές τις οποίες η παράδοση θέλει να τις έκανε ο Ηπειρώτης μοναχός καθώς και ο βράχος που λένε πως τον καταπλάκωσε.

Πηγές

• Διαδίχτυο
• Ντόπιοι
• Ανδηγαυική Κέρκυρα (13ος-14ος αι.) - Σ. Ασωνίτης
• Κερκυραϊκά, τόμοι Α΄ και Β΄ - Ι. Μπουνιάς
• Acta et diplomata graeca medii aevi sacra et profana - F. Miklosich & I. Muller