Βαλανειού Τόπος - Μέρος α΄

Η ιδιαιτερότητα μιας τοποθεσίας μερικές φορές πηγάζει, εχτός ίσως από την φυσική της εικόνα, από το γεγονός ότι αυτή χρωματίζεται από τις πινεγιές θρύλων και ιστορίας. Κάτι τέτοιο συμβαίνει στην βόρεια Κέρκυρα, κοντά στο Βαλανειό, στα μέρη που κυλά το ρέμα του Μελισσουδίου και στήνεται το σκηνικό όπου διαδραματίζεται ο μύθος τσ' Αγυρούς.

Αυτή η περιοχή διαμορφώνεται από καταπράσινους λόφους ανάμεσα από τους οποίους κυλά το Μελισσούδι μαζί με άλλες ρεματιές. Αυτές αποτελούν ζωτικές φλέβες για την χλωρίδα και την πανίδα που ευημερούν εκεί. Το νερό μαζί με το πράσινο, μπλέκονται με λείψανα του παρελθόντος και όλα μαζί ντύνονται το πέπλο του μύθου, διαπλάθοντας έτσι ένα όμορφο και ξεχωριστό τοπίο.

Η τοποθεσία, λόγω του περιβάλλοντος, ενδείκνυται για βόρτες και περιπλανήσεις. Από δω άλλωστε περνά το γνωστό μονοπάτι Βορρά – Νότου τση Κέρκυρας. Μάλιστα το τμήμα του που διασχίζει αυτή την περιοχή, ακολουθεί χονδρικά το παλαιό μονοπάτι μέσω του οποίου επικοινωνούσαν τα χωριά Βαλανειό και Σωκράκι τα παγιά τα χρόνια.

Τα λουτρά τση Μαύρης Λίμνης

Το Βαλανειό κάνει την πρώτη του γραπτή εμφάνιση στα ιστορικά τεκμήρια το 1347. Κατά μια άποψη, η οποία είναι και η επικρατέστερη, η ονομασία του προήλθε από την λέξη ‘βαλανείον’. Έτσι αποκαλούνταν τα λουτρά στα αρχαία χρόνια.

Αυτή η άποψη στηρίζεται από την φήμη ότι στην περιοχή της Μαύρης Λίμνης, υπήρχαν λουτρά κατά την Ρωμαϊκή εποχή. Η Μαυρόλιμνη βρισκόταν μεταξύ Βαλανειού και Κυπριανάδων. Η ύπαρξη της, τουλάχιστον ως τοπωνυμίου, πιστοποιείται από ιστορικά έγγραφα του 16^ου αιώνα. Μάλιστα, το 1505 αναφέρεται και η ύπαρξη ενός μύλου σε αυτή την τοποθεσία. Εικάζεται ότι αυτή η λίμνη, σε κάποια χρονική περίοδο, επιχωματώθηκε από φυσικές διαδικασίες μάλλον και αποξηράνθηκε.

Ενδείξεις πάντως που να αποδεικνύουν την ύπαρξη λουτρών δεν έχουν βρεθεί. Είναι αρκετά πιθανή η ύπαρξη τους όμως διότι στο Ρικίνι έχουν βρεθεί τα ερείπια ενός εργαστηρίου της Ρωμαϊκής εποχής. Πράγμα που τεκμηριώνει την ανθρώπινη δραστηριοποίηση στην περιοχή κατά την διάρκεια εκείνης της ιστορικής περιόδου.

Μελισσούδι

            Το Μελισσούδι είναι ένας από τους πιο σημαντικούς χείμαρρους της βόρειας Κέρκυρας. Πηγάζει κάπου μεταξύ Σγουράδων και Ζυγού. Από εκεί κυλάει προς τα δυτικά, περνώντας από την μίνι κοιλάδα που σχηματίζεται ανάμεσα από την λοφοσειρά του Παλαιόκαστρου και το υψίπεδο της Πυλίδας. Στην συνέχεια στρέφεται προς τα βορειοδυτικά με κατεύθυνση το Ρικίνι. Εκεί ενώνεται με άλλα δύο ρέματα. Το ένα έρχεται από τα ανατολικά και πηγάζει από κάπου στην περιοχή Ομαλής - Σγουράδων. Το άλλο έρχεται από δυτικά, από κάπου στο Δροσάτο. Ενισχυμένο λοιπόν το Μελισσούδι βαφτίζεται Τυφλοπόταμος και συνεχίζει την ρότα του μέχρι τις εκβολές του, στο Σιδάρι.

            Η αξία αυτού του ρέματος ήταν εμφανής από τα παγιά τα χρόνια. Εποχές κατά τις οποίες η ενέργεια που προσφέρονταν απλόχερα από τους αέρηδες ή τα νερά των ποταμιών, ήταν απαραίτητη για την λειτουργία των μύλων. Έτσι η ιστορία της εκμετάλλευσης του Μελισσουδίου αλλά και η ονομασία του χάνονται στα βάθη των αιώνων. Από ντοκουμέντα του παρελθόντος μαθαίνουμε ότι το 1505 λειτουργούσε «το μιλικόν εργαστήριον του Φίλη στην περιοχή του Μελισσιδίου» η οποία ίσως είναι και η παλαιότερη γραπτή αναφορά στο Μελισσούδι. Επίσης το 1504 αναφέρεται και ένας μύλος στο Ρικίνι (αν και πιθανόν να ταυτίζεται με τον προηγούμενο). Στους επόμενους αιώνες κάνουν την εμφάνιση τους και άλλοι μύλοι στην περιοχή. Σώζονται ακόμη τα ερείπια κάποιων από αυτούς.

            Πρόσφατα το Μελισσούδι έγινε επίκεντρο του ενδιαφέροντος διότι βρίσκεται στα σχέδια η κατασκευή ενός φράγματος εκεί. Αυτό θα καλύπτει αρδευτικές και υδρευτικές ανάγκες του νησιού. Το φράγμα θα έχει ύψος 50μ και θα κατασκευαστεί στην είσοδο της κοιλάδας του Μελισσουδίου ανατολικά του χωριού των Χωροεπισκόπων.

Η καταπράσινη κοιλάδα του Μελισσουδίου κοιτάζoντας προς τον λεβάντε. Δεξιά της είναι το υψίπεδο της Πυλίδας και αριστερά της η λοφοσειρά που βρίσκεται Τση μούλας το πήδημα και το Παλαιόκαστρο. Το τοπίο θα αλλάξει άρδην με την κατασκευή του φράγματος αφού εδώ μπροστά θα βρίσκεται ο ταμιευτήρας ύδατος. Η μεγάλη κορυφή στο βάθος είναι οι Μιχαλακάδες.

Πηγές:

• http://valanio.blogspot.com
• Κάτοικοι της περιοχής τους οποίους και ευχαριστώ
• Η νήσος των Κορυφών τον 16^ο αιώνα - Χ Κόλλας
• Η νήσος Κέρκυρα – Joseph Partsch