Κορφιάτικοι Θρύλοι – μέρος β΄

Αγυρώ

Μέσα απ’ το ομιχλώδες τοπίο των κορφιάτικων θρύλων, όπου η πραγματικότητα  συναντά την φαντασία, ξεπροβάλλει και μια καλπάζουσα μορφή μιας έφιππης ή μάλλον καλύτερα εφημίονης κυράς. Είναι η αρχοντοπούλα Αγυρώ. Ο θρύλος της έρχεται σε διάφορες εκδόσεις έχει όμως πάντα το ίδιο τραγικό φινάλε.

Ο μύθος μας μεταφέρει στην Κορυφώ των βυζαντινών χρόνων. Στην ύπαιθρο ηγεμόνευαν μεγαλογαιοκτήμονες αρχόντοι. Ένας από αυτουνούς ζούσε μαζί με τσι θυγατέρες του, η μια εκ των οποίων ήταν και η Αγυρώ, στον πύργο του κάπου στην βόρεια Κέρκυρα, στ’ Αγείρου. Ο άρχοντας αυτός είχε και ένα πύργο στο Παλαιόκαστρο, κοντά στο Βαλανειό. Σε εκείνα τα μέρη σύχναζε η Αγυρώ η οποία απολάμβανε να λούζεται στα ρυάκια τση περιοχής αλλά και να κυνηγά μες τα δάση γύρω από το Παλαιόκαστρο.

Η θέα απ' το μέρος που λένε πως φούνταρε η Αγυρώ

Οι καιροί όμως ήταν χαλεποί εκείνα τα χρόνια και το νησί δεχόταν επιδρομές πειρατών. Έτσι δυστυχώς το κακό δεν άργησε να την βρει. Την αποφράδα εκείνη μέρα λοιπόν, η Αγυρώ είχε βγει αμέριμνη βόρτα καβάλα στο μουλάρι της για να πλατσουρίσει στα κρυστάλλινα νερά κάποιου ρέματος. Επιστρέφοντας από την βόρτα προς τον πύργο της στο Παλαιόκαστρο αντίκρισε καπνό και φωτιά να ανυψώνονται πάνω από τον άλλο πύργο, εκείνον όπου διέμενε η φαμίλια της. Δεν άργησε να καταλάβει πως ο πύργος «εάλω» και πειρατές είχαν ρημάξει και λεηλατήσει τα πάντα στερώντας την έτσι από το βιός της. Ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης σκέφτηκε και έβαλε μπρος για την τελική πράξη της απερπισίας. Έδεσε τα μάτια της με το το χρωματιστό μαντήλι που φορούσε στο κεφάλι καθώς και τα μάτια του μουλαριού με το κεντημένο της ζωνάρι. Με οδηγό το πεπρωμένο ξεκίνησε μια ξέφρενη πορεία. Τελικός προορισμός ήταν ο γκρεμός. Από κει έκαμε το τυφλό σάλτο μορτάλε καβάλα στο μουλάρι θέτοντας έτσι τέρμα στην ζωή της, όπως και του άμοιρου του ζώου.

Το μέρος απ’ όπου έπεσε η μοιραία Αγυρώ ονομάστηκε "Τση μούλας το πήδημα" για να υπενθυμίζει στις επερχόμενες γενιές το πάθημα τσ’ αρχοντοπούλας. Ο θρύλος όμως αναφέρει ότι δεν έχει μείνει μόνο η θύμηση της σε τούτο τον κόσμο. Ο άδικος χαμός της δεν επέτρεψε το πνεύμα της να αφήκει τον κόσμο των ζωντανών. Καταδικάστηκε σε αιώνια επανάληψη της τελευταίας πράξης του δράματος καβάλα στο μουλάρι της. Μάλιστα λένε πως κατά τσι μεσημεριανές ώρες στους ελαιώνες του Παλαιόκαστρου ακούγονται οι οιμωγές του αερικού τσ’ αρχοντοπούλας και οι καλπασμοί του μουλαριού της.

Μια ελαφρά παραλλαγή του θρύλου θέλει τον πατέρα της βασιγιά σε μια μυθική πολιτεία που υπήρχε κάπου στην περιοχή Αγίου Γεωργίου Πάγων. Η Αγυρώ την μέρα της καταστροφής είχε πάει για επιθεώρηση στο οχυρό που βρισκότανε στο Παλαιόκαστρο και για να λουστεί στα λουτρά στο Βαλανειό. Επιστρέφοντας αντιλήφθηκε την καταστροφή που συνέβη στην πολιτεία και μη βρίσκοντας άλλη λύση έκαμε έκαμε τα γνωστά. Άλλη πάλι εκδοχή θέλει την Αγυρώ βασίλισσα τση Παμφλαγώνας, μια μυθικής πολιτείας που βρισκότανε λένε στην βορειοδυτική Κέρκυρα, κοντά στον Αφιώνα. Η συνέχεια είναι ίδια. Πειρατές λεηλατούν την πολιτεία και η βασίλισσα απελπισμένη φουντάρει στο κενό καβάλα στο μουλάρι της. Προφανώς σ’ αυτήν την περίπτωση ο μύθος μπλέχτηκε με αυτόν της βασίλισσας της Παμφλαγώνας

Στοιχεία που να δίνουν κάποια αληθινή βάση στο μύθο δεν έχουν βρεθεί. Τα μόνα που υπάρχουν στο Παλαιόκαστρο είναι τα ερείπια μιας βυζαντινής εκκλησιάς καθώς και το τοπωνύμιο "Τση μούλας το πήδημα" εκεί κοντά. Από κάστρο ή πύργο τίποτις. Ούτε έχουν βρεθεί ενδείξεις για τσι μυθικές πολιτείες. Όπως και να έχει οι κάτοικοι των γύρω περιοχών διατηρούν την μνήμη της Αγυρούς ζωντανή. Μάλιστα στο Βαλανειό τιμούν την μυθική ηρωίδα χρησιμοποιώντας την ως έμβλημα στον μουσικό τους όμιλο που ονομάζεται "Το Κόρο".

Οι επιρροές της Αγυρούς

Η περίπτωση τσ’ ηρωίδας μας, μας φέρνει στο μυαλό και κάποιους άλλους, παρεμφερείς μύθους.

Μια χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση σχετίζεται με ένα πραγματικό πρόσωπο, τον Λέοντα Σγουρό. Αυτός ήταν ο αυτόνομος άρχοντας του Ναυπλίου στις αρχές του 13^ου αιώνα και βρισκόταν στα μαχαίρια με τους Φράγκους που αλώνιζαν τον ελληνικό χώρο μετά τα επακόλουθα της Δ΄ Σταυροφορίας. Κατά μια εκδοχή αυτός σκοτώθηκε άδοξα στην πολιορκία του Ναυπλίου από τους Φράγκους. Όμως εδώ επενέβη η λαϊκή δοξασία και του απέδωσε ένα πιο ηρωικό τέλος. Ο θρύλος λέει πως ο Λέων παγιδεύτηκε από τους πολιορκητές του στο κάστρο στον Ακροκόρινθο και όταν είδε πως η ζυγαριά της μάχης έγερνε προς την πλευρά των Φράγκων προχώρησε στην ύστατη πράξη. Πήδηξε έφιππος από τα τείχη του κάστρου προς τον θάνατο αρνούμενος να πέσει στα χέρια των εχθρών του.

Επίσης άλλος ένας τέτοιος μύθος μας έρχεται από την Αλβανία. Εδώ πρωταγωνιστεί μια σχεδόν συνώνυμη με την δικιά μας ηρωίδα, η Αργυρώ. Ο μύθος λέγει πως η Αργυρώ ήταν αρχόντισσα του Αργυρόκαστρου στα μέσα του 15^ου αιώνα. Εκείνα τα χρόνια πατούσαν πόδι στην περιοχή οι Τούρκοι και έτσι το Αργυρόκαστρο δεν άργησε να βρεθεί υπό την πολιορκία τους. Η πόλη δεν κατάφερε να τους αντισταθεί και η Αργυρώ απελπισμένη γκρεμίστηκε αγκαλιά με το παιδί της από τα τείχη του κάστρου της. 

Πηγές:

• Κερκυραϊκά, τόμοι Α΄ και Β΄ - Ι. Μπουνιάς
• Διαδίχτυο
• http://valanio.blogspot.com