Δευτέρα 7 Σεπτεμβρίου 2015

Μέσων Χρόνων Λείψανα - Μέρος ιγ΄


Κουσπάδες και Έγριπος
    Η σημερινή περιοχή του Πετριτή ταυτίζεται με την «....Contrata de Grepu....» ελληνιστί Έγριπος, που απαντά σε τεκμήριο του 1328. Επρόκειτο για μια σημαντική περιοχή αφού υπήρχαν ήδη από τον Μεσαίωνα μύλοι εκεί και φυσικά καλλιεργούμενα χωράφια τα οποία αποτελούσαν τιμάριο. Η ζωή εκεί όμως κρατούσε από παλαιότερα αφού στην περιοχή σώζονται χαλάσματα λουτρών των ρωμαϊκών χρόνων.
    Οι Κουσπάδες εντοπίζονται στις πηγές από το 1497 και μάλλον οφείλουν το όνομά τους στο επώνυμο Κουσουπής ή Κουσουπάς.

Αγία Παρασκευή
    Στέκεται ερειπωμένος και ασκεπής στου Πετριτή, κοντά στον δρόμο, εγκλωβισμένος από νεότερες οικίες. Βρίσκεται σε άθλια κατάσταση αφημένος στη μοίρα του. Ο εσωτερικός του χώρος του χρησιμοποιείται για την απόθεση και καύση απορριμμάτων και είναι κατάφυτος από βατσουνιές.
    Σύμφωνα με ενημερωτικό πίνακα της Βυζαντινής συλλογής Κέρκυρας ο ναός είναι βυζαντινός. Πιθανόν το τωρινό κουφάρι να είναι κτίσμα Βενετσιάνικης εποχής το οποίο συμπεριλαμβάνει τμήματα παλαιότερου ναού.
    Είναι μονόχωρος και λιθόκτιστος, χωρίς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η τοιχοποιία του παρουσιάζει ασυνέχειες, μαρτυρία διαφόρων οικοδομικών φάσεων, ενώ υπάρχουν κάποια τμήματα τοίχων που εμπεριέχουν πλίνθους στους αρμούς. Ενδεχομένως αυτά ανήκαν σε προϋφιστάμενο βυζαντινό ναό. Σώζονται και κάποιες υποψίες τοιχογραφιών.


Άγιος Θεόδωρος
    Ο ναός ανήκει στους Κουσπάδες και στέκεται στη νότια είσοδο του οικισμού. Είναι γνωστό ότι ήταν ήδη υπαρκτός το 1497, ανήκων στον μισέρ Μάρκο Τριβιζά. Έχει τη μορφή μονόκλιτης βασιλικής με ημικυκλική κόγχη και δεν εμφανίζει παλαιά γνωρίσματα ή τοιχογραφίες.


Περιβόλι
    Το χωριό του Περιβολίου, το συναντάμε στα τεκμήρια από τις αρχές του 16ου αιώνα, σαφώς όμως γεννήθηκε σε παλαιότερη εποχή. Αυτό φαίνεται και από την πληθώρα ναών που εντοπίζονται εκεί κατά την ίδια χρονική περίοδο και που μάλλον είχαν χτιστεί προγενέστερα. Στη σημερινή τους κατάσταση όμως τα χτίρια δεν παρουσιάζουν μεσαιωνικά χαρακτηριστικά αφού είτε έχουν ανακαινιστεί είτε ανοικοδομηθεί. Συγκεκριμένα γνωρίζουμε ότι ο Άγιος Ελευθέριος υπήρχε το 1502, ο Άγιος Θεόδωρος καθώς και ο Άι Αρσένης το 1508, ενώ πρέπει να υπήρχε και ο Παντοκράτορας στον Πετάσονα την ίδια εποχή.

Άγιοι Θεόδωροι, Στανοπουλάδες (Αναπλάδες), Πολιτάδες, Ριγγλάδες, Ποτάμι και Μελίκια
    Τα γειτονικά και έντονα αλληλεπιδρώντα, αυτά χωριά, ήταν γνωστά και ως Πεντάχωρο (ή Πενθήχωρο) πιο παλιά. Έχουν μια παράλληλη και μακρά ιστορική πορεία που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Μέχρι τα τέλη του Μεσαίωνα είχαν οργανωθεί ως οικισμοί και φυσικά διέθεταν ναούς που κάποιοι επιβιώνουν ως τις μέρες μας, ανοικοδομημένοι ως επί το πλείστον όμως.
    Το χωρίο των Πολιτάδων, το βρίσκουμε στα τεκμήρια πρώτη φορά το 1400, ήδη ως συγκροτημένο οικισμό και έσβησε σιγά σιγά μετά τον 16ο αιώνα. Η ονομασία του παραπέμπει στο επώνυμο Πολίτης. Δεν γνωρίζουμε ποιοι ναοί του υπήρχαν κατά το 1400 ή παλαιότερα. Ίσως ο Ταξιάρχης που αναφέρεται από τις αρχές του 16ου αιώνα και σώζεται σήμερα, ανακαινισμένος στην ευρύτερη περιοχή των Ριγγλάδων όπου και υπήρχε το χωριό, στη θέση που σήμερα ακούει στο όνομα «Μπολτάδος».
    Οι Άγιοι Θεόδωροι απαντούν ως Άγιος Θεόδωρος από το 1482 και προφανώς σχηματίστηκαν με σημείο αναφοράς τον ομώνυμο ναό. Άλλος ναός ενδεχομένως μεσαιωνικός είναι η Υ.Θ. Οδηγήτρια που προϋπάρχει του έτους 1510.
    Οι Αναπλάδες έχουν παραπλανήσει αρκετά τους μελετητές. Στις πηγές απαντούν ως Στανοπουλάτες από το 1400. Όπως επισημαίνουν ερευνητές, το Στανοπουλάδες (ή Στανοπουλάτες) μετατράπηκε με τον καιρό σε Αναπλάδες και σ' αυτό συνηγορούν τόσο τα τεκμήρια που δίνουν μια διαρκή παρουσία και σταδιακή αλλαγή του ονόματος, όσο και οι ναοί, τοπωνύμια και επώνυμα που ανευρίσκονται στις πηγές. Παλιότερα θεωρούταν ότι οι Στανοπουλάδες ήταν οικισμός που αφανίστηκε και ότι οι Αναπλάδες συγκροτήθηκαν από Αναπλιώτες (Ναυπλιώτες) υπόθεση όμως εντελώς αστήρικτη. Απ' τους ναούς του χωριού οι Άγιοι Ανάργυροι αναφέρονται εγγράφως από το 1512 καθιστώντας τον πιθανόν ναό προγενέστερο του 16ου αιώνα.
    Το χωριό των Ριγγλάδων κάνει κάπως αργά, σε σχέση με τους άλλους οικισμούς, την πρώτη του εμφάνιση στις πηγές, αρχές 16ου αιώνα, αλλά σαφώς είναι παλαιότερο. Πιθανή εκδοχή προέλευσης του ονόματος από το επώνυμο Ριγγλιάς.
    Η παρουσία του οικισμού Ποτάμι τεκμηριώνεται από το 1507 όπου εμφανίζεται ως Ποτάμι του Λουτρακίου. Και εδώ μπορεί να υποτεθεί ότι είχε σχηματιστεί σε παλιότερη εποχή.
    Τα Μελίκια ντεμπουτάρουν στα τεκμήρια το 1391. Από που πηγάζει την ονομασία τους δεν είναι γνωστό. Στις αρχές του 16ου και προφανώς παλαιότερα υπήρχαν αρκετοί ναοί. Συγκεκριμένα ο Άγιος Ίσαυρος το 1508 σήμερα ανακαινισμένος. Ο Άι Ντριάς το 1507, Άγιοι Ιάσων και Σωσίπατρος το 1507. Τα σημερινά τους χτίσματα όμως δεν προδίδουν μεσαιωνικότητα.

Άγιος Αρσένιος
    Ο μεγαλοπρεπής ναός στους Αναπλάδες, ένας ακόμη απ' αυτούς που τιμούν τον μητροπολίτη Κέρκυρας, έχει μακραίωνη παρουσία στο χωριό αν και σήμερα δεν δείχνει κάτι τέτοιο. Κατά το πρόσφατο παρελθόν έχει ανοικοδομηθεί εξ ολοκλήρου επομένως δεν διαθέτει παλαιά χαρακτηριστικά.
    Το 1482 σε νοταριακή πράξη γίνεται λόγος για χωράφια του Αγίου Αρσένιου στην περιοχή της Λευκίμμης που είναι εύλογο να υποτεθεί ότι αναφέρεται στον εν λόγω ναό. Όπως και να έχει σίγουρα ήταν υπαρκτός κατά την τρίτη δεκαετία του 16ου αιώνα και έκτοτε έχει συνεχή παρουσία στα τεκμήρια.

Άγιοι Θεόδωροι
    Εντυπωσιακός ναός σε περίοπτη θέση στο ομώνυμο χωριό. Ξεχωρίζει το εντυπωσιακό πυργοειδές καμπαναριό και η σκαλινάδα που οδηγεί σ΄αυτόν. Ομοίως με τους άλλους ναούς έχει ανοικοδομηθεί εκ βάθρων επομένως δεν φέρει γνωρίσματα παλαιότητας. Ωστόσο μετρά κάμποσους αιώνες ζωής. 
    Το 1482 απαντά σε συμβολαιογραφική πράξη ο Ανδρέας Βούργαρης «...εκ το χορη(ον) Αγιου Θεοδώρου....» γεγονός που αφήνει να εννοηθεί ότι ο ναός υφίστατο τότε. Σαφείς αναφορές γι' αυτόν έχουμε από τον 16ο και μετά.

Υ.Θ. Ευαγγελίστρια
    Η Υ.Θ. Ευαγγελίστρια είναι ενοριακός ναός στο χωριό Ποτάμι. Έχει περάσει από διάφορες επεμβάσεις και ανακαινίσεις επομένως δεν μαρτυρά την ηλικία του. Συντροφεύεται από ένα μεγάλο πλατάνι στον προαύλιο του χώρο, που θεωρείται ότι φυτεύτηκε το 1600 από κάποιον υπό την επωνυμία Σπούργιτας.
    Ήταν υφιστάμενος το 1484 και πέρασε από διάφορες περιπέτειες αφού το 1572 έστεκε «....καμένη και αφανησμένη απώ τους ασεβείς Τούρκους....» συνέπεια του τουρκικού ασέδιου του 1571. Τα επόμενα χρόνια όμως αναστηλώθηκε και πέρασε στα χέρια αδελφότητας.

Κρητικά, Λακιάδες και Μάρμαρο Αλευχίμου
    Το χωριό των Κρητικών φέρει αρκετούς αιώνες ιστορίας στην πλάτη του και μάλλον δεν είναι παρακινδυνευμένο να υποτεθεί, λόγω της ονομασίας, ότι υπάρχει κάποια συσχέτιση με την Κρήτη. Απαντά εγγράφως τουλάχιστον από το 1398 αλλά δεν είναι γνωστό ποιοι ναοί λειτουργούσαν τότε, αφού οι πηγές σιωπούν και τα χτίρια είναι νεότερα. Πιθανόν ο Άγιος Σώστης ή η Υ.Θ. Ελεούσα στην περιοχή των οποίων λέγεται πως ήταν παλαιότερα η θέση του χωριού.  
    Οι Λακιάδες είναι ένα από τα αφανισμένα χωριά της Λευκίμμης, που το πρωτοσυναντάμε το 1494. Το όνομα μάλλον προέρχεται από παρεμφερές επώνυμο. Δεν είναι γνωστό πότε ερήμωσε αλλά κατά πάσα πιθανότητα αυτό συνέβη τον 16ο αιώνα. Βρισκόταν μεταξύ Κρητικών και Βιταλάδων.
    Όχι ιδιαίτερο γνωστό, είναι το γεγονός ότι και η Λευκίμμη διέθετε το Μάρμαρό της, χωριό που βρισκόταν μεταξύ Ριγγλάδων και Βιταλάδων Η πρώτη αναφορά στο τοπωνύμιο έρχεται από τα τέλη του 13ου αιώνα και μιλά για την κουρατορία (εκκλησιαστική περιουσία) Μάρμαρου «....Lomarmur de la Leucima....» Πάρα ταύτα δεν είναι γνωστό αν υπήρχε οικισμός κάτι που σίγουρα συνέβαινε το 1407 ενώ μέχρι τα τέλη του 16ου μάλλον είχε σβήσει από τον χάρτη. Η ονομασία παραπέμπει στο πέτρωμα. Απομεινάρια του χωριού είναι η τοπωνυμία «Μάρμαρα» και τρεις ναοί, οι δύο ερειπωμένοι. Δεν αποκλείεται κάποιος εξ αυτών να ήταν μεσαιωνικοί, αλλά σήμερα, έχοντας υποστεί ανοικοδόμηση, δεν δείχνουν κάτι τέτοιο.

Άγιος Δονάτος
    Το ξωκλήσι αυτό κρύβεται σ' ένα τοπίο με έντονη βλάστηση, μεταξύ Κρητικών και Βιταλάδων. Έχει ανακαινιστεί στο πρόσφατο παρελθόν και δεν επιδεικνύει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αν και το ιερό προδίδει πιθανόν παλιά φάση. Η παλαιότερη ως τώρα αναφορά περί αυτού έρχεται από το 1494 και τον τοποθετεί «...εις το χορήον τον Λακηάδον....», γεγονός που μας επιτρέπει να εντοπίσουμε χωρικά αυτόν τον αφανισμένο οικισμό. Στους επόμενους αιώνες καταγράφεται ως ανήκων στην βαρονία Δαρμέρ. Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός ότι σ' αυτόν τον ναό οι Λευκιμμιώτες έκρυψαν, για να μην πέσουν στα χέρια των Ναζί, δέκα Αμερικανούς αεροπόρους το  1943, μέλη πληρώματος βομβαρδιστικού Β-17 που έπεσε στην περιοχή των αλυκών Λευκίμμης.

Νεοχώρι και Παλαιοχώρι
    Το Νεοχώρι δεν είναι και τόσο «νέο», όπως έχουν επισημάνει διάφοροι ερευνητές. Αυτό διότι ο οικισμός εμφανίζεται ήδη από τον 15ο αιώνα ως «Eneocori», λατινική εκδοχή, όπως φαίνεται, της ονομασίας Εγνηοχόρι που τη συναντάμε στις αρχές του 16ου αιώνα σε νοταριακά έγγραφα. Την ίδια εποχή και σε παράλληλη χρήση, άκουγε και στην ονομασία Βουνιοχώρι. Οι ερευνητές λοιπόν θεωρούν ότι αυτές οι ονομασίες αναφέρονται στον ίδιο οικισμό και προς το τέλος του 16ου αιώνα επικράτησε η σημερινή, Νεοχώρι.
    Το γειτονικό και ενδεχομένως παλαιότερο, Παλαιοχώρι, αποτελούσε μέρος των φεουδαλικών αγαθών του Ιωάννη και Θεόδωρου Καβάσιλα το 1336 όπως μαρτυρούν οι πηγές, επιβεβαιώνοντας ότι πρόκειται για μεσαιωνικό χωριό.  Λόγος για τον οικισμό γίνεται και το 1407 και φυσικά από τον 16ο αιώνα και πέρα.
    Προ του 16ου αιώνα υφιστάμενοι ναοί σ' αυτά τα χωριά δεν γνωρίζουμε ποιοι ήταν. Πιθανόν κάποιοι από τους Αγία Παρασκευή, Αγία Βαρβάρα, Υ.Θ. Ευαγγελίστρια και ο ερειπωμένος Άγιος Νικόλαος που απαντούν ως υπαρκτοί την πρώτη δεκαετία του 16ου αιώνα. Ουδείς εξ αυτών διαθέτει μεσαιωνικά χαρακτηριστικά πάντως.

Σπαρτερό, Ποδαριώνες και Δραγωτινά
    Οι νοτιότεροι φύλακες του νησιού, πιστοί στο πόστο τους πάνω από 5 αιώνες τώρα.
    Τα Δραγωτινά, ακόμη απασχολούν τους ερευνητές σχετικά με την ονομασία τους αφού δεν έχουν καταλήξει αν προέρχεται από κάποιο επώνυμο, πχ Δραγότης, από τον δραγάτη, από το Δραγότι Θεσπρωτίας ή αν έχει σλαβική προέλευση. Το βέβαιο είναι ότι υπήρχαν το 1473 καθότι απαντούν στις νοταριακές πράξεις του Ιωάννη Χοντρομάτη. Πιθανότατα υπήρχε τότε και ο Ταξιάρχης, που ξέρουμε ότι συντροφεύει το χωριό το λιγότερο από τις αρχές του 16ου αιώνα.
    Το Σπαρτερό, φυτωνυμικής προέλευσης ονομασία, εκ του σπάρτου πιθανόν, είναι γνωστό ότι είχε ήδη σχηματιστεί στις αρχές του 16ου αιώνα, άρα είναι παλαιότερος οικισμός. Δίπλα του άλλοτε υπήρχε το χωριό Ποδαριώνες εν ζωή ήδη το 1479. Η ετυμολογία της ονομασίας αποτελεί γρίφο και οι ερευνητές έχουν να προτείνουν το «ποδάριον» μπορεί να αναφέρεται στο κατώτερο τμήμα του νησιού, ή του λόφου που βρισκόταν. Μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα είχε πια αφανιστεί και περιοριστεί σε απλή τοπωνυμία. Οι παλαιότερες, των αρχών του 16ου αιώνα, μαρτυρίες ναών της περιοχής αφορούν στους: Αγία Μαρίνα Σπαρτερών, Υ.Θ. στον Αρκουδίλλα και Απόστολος Θωμάς που βρισκόταν στους Ποδαριώνες. Άγνωστο ποιοι απ' αυτούς είναι προγενέστεροι, ενώ και τα χτίσματα δεν μαρτυρούν παλαιότητα, καθότι ανακαινισμένα.

Πηγές
· Ανδηγαυική Κέρκυρα (13ος-14ος αι.) - Σ. Ασωνίτης
· Η Κέρκυρα και τα ηπειρωτικά παράλια στα τέλη του Μεσαίωνα - Σ. Ασωνίτης
· Κέρκυρα απ' όπου βυθά ως όπου χαράζει - Γ. Δημουλάς
· Η νήσος των Κορυφών τον 16ο αιώνα - Χ Κόλλας
· Πρακτορία Λευχίμμου – Μ. Χρυσικόπουλος
· Το βαϊλάτο του Αλεύχιμου και το Πεντάχωρο. Ιστορία ενθυμήματα - Μ. Πανδής
· Ορθόδοξοι Ναοί της Κέρκυρας τον 15ο αιώνα - Σ. Χ. Καρύδης
· Ναοί και Μοναστήρια Κέρκυρας, Παξών και Οθωνών στα μέσα του ΙΗ΄ αιώνα - Δ. Χ Καπάδοχος
· Ορθόδοξες αδελφότητες και συναδελφικοί ναοί στην Κέρκυρα (15ος-19ος αι.) - Σ. Χ.  Καρύδης
· Αντίγραφα νοταριακών πράξεων του 15ου αιώνα – Σ. Χρ. Καρύδης
· Μοναστηριώτης Κωνσταντίνος, Νοτάριος Λευκίμμου 1506-1516 - Μ. Χρυσικόπουλος
· Εμμανουήλ Τοξότης, νοτάριος Κέρκυρας, πρωτόκολλο, πράξεις των ετών 1500-1503 - Εκδόσεις Ιονίου Πανεπιστημίου
· Θεόδωρου Βρανιανίτη δημοσίου νοτάριου πόλεως και νήσου Κερκύρας οι σωζόμενες πράξεις (1479-1516) - Σ. Χρ. Καρύδης
· Οι πράξεις του νοτάριου Κέρκυρας Ιωάννη Χοντρομάτη (1472-1473) - Ι.Μ. Κονιδάρη, Γ.Ε. Ροδολάκη
· Βυζαντινή συλλογή Παλαιού Φρουρίου Κέρκυρας
· http://www.dragotina.gr
· http://neochori.blogspot.gr/

Τετάρτη 18 Μαρτίου 2015

Αφιώνας - μέρος β΄

η συνέχεια......
   
   Όλη αυτή η ιστορία όμως δε σταματά εδώ μα συνεχίζεται αποκτώντας ακόμη περισσότερη αίγλη αφού τώρα σειρά έχει ο αυτοκράτορας της Γερμανίας Κάιζερ Γουλιέλμος ΙΙ να ασχοληθεί με όλα αυτά.
    Ο Ντέρπφελντ (Wilhelm Dörpfeld) συνοδός και φίλος του Κάιζερ σπούδασε αρχιτεκτονική. Όταν τελείωσε τις σπουδές του ανέλαβε μια κενή θέση βοηθού αρχιτέκτονα στις γερμανικές αρχαιολογικές ανασκαφές του Σλήμαν (Heinrich Schliemann) στην Ολυμπία. Εκεί και γνωρίστηκαν. Ο Σλήμαν χρειαζόταν ένα μηχανικό αρχιτέκτονα στις ανασκαφές στην Τροία καθώς και στη Τύρινθα και έτσι τον παίρνει βοηθό του. Το 1890 ο Σλήμαν πεθαίνει και ο Ντέρπφελντ ήδη το 1887, μετά από βοήθεια του Σλήμαν, είχε γίνει Διευθυντής του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών. Θα πρέπει να σημειώσουμε πως ο Ντέρπφελντ δεν κατείχε αρχαιολογική ή φιλολογική κατάρτιση. Το 1905 κατά τη διάρκεια ταξιδιού στη μεσόγειο ο Κάιζερ επισκέπτεται τη Κέρκυρα και επισκέπτεται το τότε άδειο ανάκτορο Αχίλλειο. Μένει έκθαμβος απ' την ομορφιά του ανακτόρου και γι' αυτό μετά από δύο χρόνια το αγοράζει (1907). Το επισκέπτεται τακτικά και λίγο πριν την έναρξη του Α΄ Π.Π. παίρνει άδεια από το Βασιλιά Γεώργιο της Ελλάδας να κάνει ανασκαφές στο χώρο του Μον Ρεπό και αλλού στο νησί. Ήδη απ' τα προηγούμενα χρόνια έχουμε ξαναπεί υπήρχαν φήμες που ήθελαν άλλες περιοχές στο νησί να φιλοξενούν την μυθολογική πόλη του Βασιλιά Αλκίνοου και όχι η περιοχή του Μον Ρεπό. Γι' αυτό το λόγο μαζί με τον Ντέρπφελντ ξεκινούν ανασκαφές βασιζόμενοι σε αναφορά του Ομήρου, συνδέοντας τοπωνύμια και περιγραφές σε όλη την Β.Δ. περιοχή του νησιού όπως και στον Αφιώνα. Οι ανασκαφές αυτές δυστυχώς δεν έφεραν στο φως τα πολυπόθητα αποτελέσματα. Η  εξέταση του εδάφους όπως και οι επιφανειακές ανασκαφές έδωσαν μόνο κάποια εργαλεία και μονοχρωματικά όστρακα ίσως προϊστορικής εποχής και εποχής του χαλκού (3000π.Χ.). Ο Ντέρπφελντ ωστόσο δε δίστασε να γράψει στο επίσημο αρχαιολογικό περιοδικό Archeologischer Anzeiger το 1913 και 1914 πως τα ευρήματα του αντιστοιχούν σε λείψανα μιας προϊστορικής συνοικίας θέλοντας έτσι να συνδέσει το μύθο με την πραγματικότητα.
    Όλα αυτά δε μπορούμε να ξέρουμε αν είναι απλώς μια απεγνωσμένη προσπάθεια του Ντέρπφελντ να αποκτήσει και πάλι αίγλη, παραπάνω φήμη και να φανεί ισάξιος του Σλήμαν που ανακάλυψε τη Τροία, μιας και ήταν απλά βοηθός του. Το σίγουρο είναι πως το πανέμορφο αυτό σημείο της Κέρκυρας γνωστό πλέον όλο και περισσότερο σε ντόπιους και ξένους επισκέπτες διατηρεί μνήμες και στιγμές όμορφες σε όλους όσους το επισκέπτονται, αποτελεί πόλο έλξης για πολλούς ανθρώπους και αυτό γιατί παραμένει όσο το δυνατόν ανεπηρέαστο από τάσεις υπερβολικής τουριστικής δόμησης διατηρώντας την παραδοσιακή μορφή ενός γραφικού Κερκυραϊκού χωριού.
   Σήμερα η όμορφη μικρή κοινότητα του Αφιώνα αριθμεί περιπου 200 μόνιμους κατοίκους. Στην πλειοψηφία τους ασχολούνται με τη γεωργία και τη συγκομιδή της ελιάς το χειμώνα όπως γενικότερα συμβαίνει στην Κέρκυρα, και με τον τουρισμό το καλοκαίρι. Αν εξαιρέσουμε την ενασχόληση με τον τουρισμό οι δουλειές στην περιοχή δεν έχουν αλλάξει και πολύ. Οι κήποι παραμένουν με τα λαχανικά και τα αμπέλια, και το καλό λάδι ξεχωρίζει. Παρότι το ελαιοτριβείο του χωριού έχει πλέον σταματήσει την λειτουργία του, παραμένει ζωντανή ανάμνηση, περιμένοντας ίσως κάποιον από τους  σημερινούς ιδιοκτήτες του να το χρησιμοποιήσουν ως λαογραφικό μουσείο, αναδεικνύοντας το κτιριακά.
     Σε μια τέτοια εργασία θα βοηθούσαν και πολλά στοιχεία για τον αγροτικό πλούτο της Κέρκυρας και του Αφιώνα ειδικότερα που με επιτυχία αλλά και πολύ μόχθο κατέγραψε το 1917 ένας Γάλλος αξιωματικός και σιτιστής ονόματι Ντεκόρς που απέβλεπε στην αναζήτηση νέων πηγών τροφοδοσίας του γαλλικού στρατού λίγο πριν τη λήξη του Α΄ Π.Π.
Ενδεικτικά αναφέρει για την κοινότητα Καββαδάδων που περιλαμβάνει και τον Αφιώνα:
-αμπέλια:600 στρέμματα →παραγωγή:780 εκατόλιτρα
-ελιές:35.000 δέντρα →παραγωγή:240.000 λίτρα λάδι
-καλαμπόκι:600 στρέμματα→παραγωγή:300 εκατόκιλα
-σιτάρι:100 στρέμματα→παραγωγή:80 εκατόκιλα
-πατάτες:60 στρέμματα→παραγωγή:240 εκατόκιλα
-κριθάρι-σίκαλη:60 στρέμματα→παραγωγή:42 εκατόκιλα
Ζώα:400 πρόβατα,50 κατσίκια,30 βόδια,20 γουρούνια
    Την ίδια χρονική περίοδο που έγινε αυτή η απογραφή θα πρέπει να επισημάνουμε πως δεν είχε ακόμη οριστικά λυθεί το λεγόμενο αγροτικό ζήτημα της Κέρκυρας. Εκείνη την περίοδο συνέβαιναν μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές ανακατατάξεις. Οι παλιές οικογένειες των άλλοτε φεουδαρχών ακόμη κατείχαν τεράστιες εκτάσεις γης τις οποίες εκμίσθωναν στους χωρικούς με το αντίτιμο του ενός δεκάτου της παραγωγής, επιβάλλοντας τους σε περιόδους κακής ή χαμηλής αγροτικής παραγωγής την απόλυτη εξαθλίωση, εφόσον δεν ήταν σε θέση να αποδώσουν το τίμημα της δεκάτης. Αυτό έμελλε να αλλάξει εξαιτίας της θέλησης συγκεκριμένων φιλοαγροτικών πολιτικών απο την Κέρκυρα όπως ο Πολυχρόνης Κωνσταντάς  από τους Αγραφούς και ο Ανδρέας Δενδρινός από τους Καββαδάδες ο οποίος και φροντισε το 1912 και το 1924 να περάσει το νόμο περί απελευθερώσεως των αγροτικών ακινήτων Κερκύρας που όρισε την αρχή της χρησικτησίας και τοποθέτησε ιδιοκτήτη τον κάθε αγρότη που κατείχε πάνω από 20 χρόνια κάποιο κομμάτι γης. Αυτό σήμανε την άνοδο και εξέλιξη της αγροτικής τάξης από τη μια, και την πτώση και πτώχευση πολλών οικογενειών της παλιάς αριστοκρατίας των γαιοκτημόνων από την άλλη. Πληροφορίες μπορούμε ακόμη να αντλήσουμε από τους ηλικιωμένους κατοίκους της περιοχής για την ζωή στο χωριό που μας αναφέρουν πως θυμούνται περιστατικά απόδοσης της δεκάτης βαπτίζοντας εξαιτίας του άδικου αυτού φόρου ολόκληρη περιοχή που μέχρι σήμερα λέγεται 'στο δέκατο'. Εκτός όμως από την ενασχόληση με τη γεωργία και την αλιεία, γνωρίζουμε πως στην περιοχή λειτουργούσαν από τον πρώιμο 19ο αιώνα εργαστήρια παραγωγής κεραμικών και ασβέστη στην παραλία του Αγίου Γεωργίου. Τα εδάφη της περιοχής που είναι αλλού αργιλώδη και αλλού ασβεστολιθικά ευνόησαν την δημιουργία καμινιών από την οικογένεια Χανδρινού από τους Καββαδάδες που απασχολούσε αρκετούς εργάτες κατά τη διάρκεια του  καλοκαιριού.

    Όλη αυτή η ενασχόληση με τη γη συνδυάζεται και με το επαγγελματικό και ερασιτεχνικό ψάρεμα που μέχρι τις μέρες μας προσφέρουν εργασία σε πολλές οικογένειες του χωριού. Βλέπουμε λοιπόν πως στην περιοχή υπάρχει μια διαρκής κίνηση που θα πρέπει σίγουρα να αποτυπωθεί σε ένα λαογραφικό μουσείο συλλέγοντας αγροτικά και αλιευτικά εργαλεία άλλων εποχών παράλληλα με ντόπιες γυναικείες παραδοσιακές ενδυμασίες, είδη καθημερινής οικιακής χρήσης που σήμερα δυστυχώς αρχίζουν να εκλείπουν και ότι άλλο θα μπορέσει να αναδείξει την ιστορία και γενικότερα τη ζωη του Αφιώνα. Όπως αναφέραμε και προηγουμένως η ζωή στο χωριό παρόλες τις όποιες αντιξοότητες που μπορεί να αντιμετωπίζει μια μικρή και μάλλον απομακρυσμένη περιοχή του νησιού όπως η περιοχή του Αφιώνα, παραμένει δραστήρια. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στους νέους ανθρώπους του χωριού αλλά και τους μεγαλύτερους που αποτελούν και το έμψυχο υλικό του πολιτιστικού συλλόγου που δημιουργήθηκε και δραστηριοποιείται σε πολλούς τομείς. Δειλά δειλά στην αρχή ο σύλλογος ξεκίνησε προσπαθώντας μέσω των μελών του να συλλέξει κάποια χρήματα ώστε να μπορέσει να αναβιώσει το παραδοσιακό πανηγύρι του χωριού που πραγματοποιείτε πλέον με επιτυχία κάθε χρόνο στις 23 και 24 Ιουνίου, μέρα εορτής της εκκλησίας του χωριού, του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου ή όπως συνηθίζεται να ονομάζεται στην Κέρκυρα, Άη Γιάννης ο Λαμπατάρης. Λέγεται έτσι διότι την παραμονή της γιορτής οι κάτοικοι μαζεύονται και ανάβουν φωτιές (λαμπατίνες) και πηδούν πάνω από τη φωτιά για υγεία και καλοτυχία. Κατά παράδοση των παλαιοτέρων και στα πλαίσια της λαογραφίας, η φωτιά έχει εξαγνιστική και ιαματική δράση εκδιώκοντας παράλληλα τα βλαβερά για τον άνθρωπο πονηρά πνεύματα της νύχτας. Ο σύλλογος επίσης διοργανώνει επιτυχημένες εκδρομές στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό με αρκετά μεγάλη συμμετοχή των κατοίκων. Μέσα σε όλες τις δράσεις  δεν πρέπει να παραβλέπουμε την δημιουργία χορωδίας αλλά και χορευτικού συγκροτήματος σε συνεργασία με γειτονικούς συλλόγους, αλλά και τις διοργανώσεις παιδικών γιορτών, γιορτής κρασιού και σαρδέλας στην παραλία του Αγίου Γεωργίου με τη βοήθεια και συνεργασία του πολιτιστικού συλλόγου Πάγων όπως και καρναβαλιού την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς. Φροντίζει επίσης για τον εξωραϊσμό του χωριού όπου και όποτε τα οικονομικά του το  επιτρέπουν όπως οι επισκευές της εκκλησίας, η τοποθέτηση καλαίσθητων καθισμάτων σε σημεία με υπέροχη θέα αλλά και ο καθαρισμός διάφορων μονοπατιών ώστε ο κάθε επισκέπτης να μπορεί να νιώσει άνετα και να γίνει πιο ευχάριστη η παραμονή του στο χωριό. Μέσα σε όλες αυτές τις ευχάριστες στιγμές των δραστηριοτήτων του συλλόγου έρχεται και μια που ο καθένας μας την ορίζει διαφορετικά. Στις 31 Ιανουαρίου 1996 έχασαν τη ζωή τους τρεις αξιωματικοί μας στην περιοχή των βραχονησίδων Ίμια ύστερα από μια ελληνοτουρκική διαμάχη. Ο ένας απ' τους τρεις είναι ο Έκτωρας Γιαλοψός, καταγωγής από τον Αφιώνα. Κάθε χρόνο λοιπόν ο σύλλογος θεωρώντας ύψιστη τιμή, διοργανώνει μνημόσυνο με κατάθεση στεφάνων για αυτούς τους σύγχρονους ήρωες που σίγουρα δεν θα ξεχαστούν, με μεγάλη συμμετοχή των αρχών αλλά και των κατοίκων.
 
Πηγές
  • Κέρκυρα απ' όπου βυθά ως όπου χαράζει - Γ. Δημουλάς
  • Η νήσος των Κορυφών τον 16ο αιώνα – Χ. Κόλλας
  • Ναοί και Μοναστήρια Κέρκυρας, Παξών και Οθωνών στα μέσα του ΙΗ΄ αιώνα - Καπάδοχος Χρ. Δημήτριος
  • Η νήσος Κέρκυρα – Joseph Partsch
  • Ήθη, έθιμα και παραδόσεις της Βόρειας Ορεινής Κέρκυρας - Ιερέας Μ. Μωραΐτης
  • Τα απομνημονεύματα του κάιζερ Γουλιέλμου Β΄. Αναμνήσεις από την Κέρκυρα - Εισαγωγή-Μετάφραση-Σχόλια-Βιβλιογραφία-Στέφανος Αγάθος

Γεράσιμος Χανδρινός

Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 2015

Αφιώνας - μέρος α΄

Φιλοξενία στο γραφικό και κομψό χωριό του Αφιώνα με οικοδεσπότη τον Γεράσιμο Χανδρινό...


      Βορειοδυτικά της Κέρκυρας υπάρχει εδώ και αρκετούς αιώνες η μικρή και γραφική κοινότητα του Αφιώνα. 33 χιλιόμετρα την χωρίζουν από την πόλη της Κέρκυρας.
Βρίσκεται στον αυχένα μιας μικρής χερσονήσου που χωρίζει τον όρμο του Αγίου Γεωργίου με αυτόν του Αρίλλα. Μια καταπράσινη χερσόνησος, που καθώς προχωρά ο κάθε διαβάτης προσπερνώντας το χωριό απ' άκρη σε άκρη, σου δίνει μια αίσθηση ελευθερίας  εξαιτίας του ανοιχτού πελάγους που ανοίγεται μπροστά σου, απολαμβάνοντας παράλληλα την υπέροχη θέα προς όλες τις πλευρές. Κοιτώντας προς  τα ΒΔ μπορεί κανείς να θαυμάσει τα διαπόντια νησιά (Μαθράκι, Οθωνοί, Ερείκουσα) καθώς και πολλές άλλες βραχονησίδες και μικρότερα ακατοίκητα νησάκια που όλα τους, όπως θα δούμε παρακάτω, κρύβουν από μια μικρή δόση μυθολογίας και ίσως ιστορίας.
    Πολλά λέγονται κατά καιρούς και γράφονται για την καταγωγή αυτής της μικρής κοινότητας άλλοτε περικλείοντας σ' αυτήν στιγμές αίγλης κι άλλοτε όχι. Όπως και να 'χει είναι σίγουρο και εξακριβωμένο πως παγκοσμίου φήμης άνθρωποι κατά καιρούς έχουν ασχοληθεί και έχουν αφιερώσει ώρες σ' αυτήν. Αξίζει λοιπόν τον κόπο να αφιερώσουμε κι εμείς ως κάτοικοι αυτού του πολύ όμορφου χωριού λίγο απ' τον χρόνο μας ώστε να αποτυπώσουμε με όσο το δυνατόν σαφέστερο τρόπο στιγμές της ιστορίας, των θρύλων και των παραδόσεων του χωριού μας.
     Όπως γνωρίζουμε εδώ και πολλά χρόνια το όνομα του χωριού είναι Αφιώνας. Υπάρχουν πάρα πολλές εκδοχές για την προέλευση της ονομασίας αυτής  γι αυτό και ανατρέχοντας σε καταγραφές του 16ου αιώνα ανακαλύπτουμε ότι το πιθανότερο είναι η περιοχή να ανήκε στην ευρύτερη περιοχή των Καββαδάδων  με την ονομασία Άνω Aρίλλα (εξαιτίας των δέντρων με το όνομα αριά [Querqus ilex] όπου μέχρι σήμερα υπάρχουν στην περιοχή). Αυτό μπορούμε να το συμπεράνουμε  και από συμβολαιογραφικές πράξεις της περιόδου 1503-1577 όπου δεν εμφανίζεται στην ευρύτερη περιοχή οικισμός με το όνομα Αφιώνας παρά μόνον οι Καββαδάδες που συμπεριλαμβάνουν περιοχές Άνω και Κάτω Aρίλλα. Από το χρονικό σημείο αυτό και προχωρώντας, όλα τα μέχρι σήμερα στοιχεία συγκλίνουν στο ότι η περίοδος πρώτης εμφάνισης κατοίκων στο άκρο αυτό, δημιουργώντας για πρώτη φορά γνωστό οικισμό είναι γύρω στο 1636. όπως αποδεικνύει και το έτος κατασκευής της εκκλησίας του χωριού, Αγ. Ιωάννης. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειώσουμε πως ο οικισμός του Αφιώνα απεξαρτήθηκε διοικητικά απο την κοινότητα Καββαδάδων το έτος 1947 δημιουργώντας αυτόνομη κοινότητα. Όσον αφορά στους κατοίκους του χωριού και στην ποικιλία των επωνύμων που υπάρχουν δεν διακρίνουμε πολλά διαφορετικά. Σε καταγραφή επωνύμων της περιόδου του 17ου αιώνα (1675) δε συναντάται επώνυμο άλλο παρά Μπάρδης και Γκίνης. Σήμερα στον Αφιώνα υπάρχουν και άλλα επώνυμα όπως  Αυλωνίτης, Άνθης, Γουδέλης, Γιαλοψός, Λούβρος και Χανδρινός που όμως είναι οικογένειες που προέρχονται από άλλες γειτονικές κοινότητες που μετοίκισαν στον Αφιώνα πολύ αργότερα και για διάφορους λόγους παρέμειναν στο χωριό και σήμερα θεωρούνται Αφιωνίτες.

    Αυτό επίσης φαίνεται σε εργασία του καθ. Δημητρίου Καπαδόχου  -Ναοί και μοναστήρια της Κέρκυρας τον 18ο αιώνα (1754)- όπου στο ναό του Αγ.Ιωάννη του Προδρόμου αναφέρονται ως ιδιοκτήτες του, μέλη των οικογενειών Μπάρδη και Γκίνη και δεν αναφέρεται κανένα άλλο επώνυμο. Σήμερα στον Αφιώνα πλειοψηφεί το επώνυμο Μπάρδης και δεν είναι καθόλου τυχαίο. Η εποχή που όπως προείπαμε χτίστηκε και η εκκλησία του χωριού (1636), είναι μια περίοδος διαρκών μετακινήσεων πληθυσμών από άλλες βενετοκρατούμενες περιοχές προς την Κέρκυρα για διάφορους λόγους. Είτε γιατί εκείνες οι περιοχές καταλαμβάνονταν από τους Τούρκους και οι πληθυσμοί τους κατέφευγαν σε άλλες, ελεύθερες, περιοχές (όπως η Κέρκυρα), είτε λόγω επιδρομών στην Κέρκυρα από Τούρκους και πειρατές, που είχαν ως αποτέλεσμα την ελάττωση εργατικών χεριών στο νησί. Αυτό δημιουργούσε την ανάγκη να κρατηθεί το νησί ζωντανό και παραγωγικό, μιας και ήδη τότε υπήρχε και έπρεπε να διατηρηθεί το μονοπώλιο ελαιολάδου καθώς και το μονοπώλιο αλατιού στις αλυκές της Λευκίμμης, Ποταμού και Χαλικιόπουλου. Έτσι λοιπόν συνέβη και στον Αφιώνα όπου, κατά μια υπόθεση, οι κάτοικοι του χωριού Μπάρδη (σημερινή Αμυγδαλίτσα) της ορεινής Αργολίδας, επαρχίας Ναυπλίου, μετακινούνται σε αυτό το σημείο, αποκτώντας ως επώνυμο το όνομα της κοινότητας καταγωγής τους. Το σημερινό όνομα του χωριού εάν πραγματικά θέλουμε να το δούμε από ρεαλιστική πλευρά μάλλον προέρχεται απ' τη ποικιλία σταφυλιού αμφιόνι, η οποία στον άτλαντα ποικιλιών αμπελιού που δημοσίευσε το Υπ. Γεωργίας με σύνολο 559 διαφορετικών  ποικιλιών, αναφέρεται καλλιεργούμενη μόνον στην Κέρκυρα.
    Βέβαια αυτή είναι μια μάλλον ρεαλιστική προσέγγιση της καταγωγής του ονόματος. Υπάρχουν επίσης εκδοχές μυθολογικές όπως αυτή που θέλει την Ήβη να έχει αδελφό τον Αμφίονα και απ' αυτόν η μικρή κοινότητα να παίρνει το όνομα της (εξαιτίας της Ήβης πάλι η αρχαία πόλη της Aχαράβης πήρε το όνομα της μετά την καταστροφή της: άχαρη-ήβη = Αχαράβη). Επίσης μια άλλη εκδοχή θέλει το χωριό να 'βαπτίζεται' εξαιτίας της γεωγραφικής του θέσης. Απ' τον αυχένα δηλαδή, που σχηματίζεται,  πάνω στο βουνό στο οποίο βρίσκεται. Η άλλη πάλι απ' το ρήμα άφημαι=κάθομαι παράμερα δηλαδή ξέχωρα, ξανά όμως λόγω της θέσης του χωριού. Τα συμπεράσματα τα αφήνουμε στον κάθε καλοπροαίρετο αναγνώστη αυτής της μικρής εργασίας.
    Μέχρι τώρα όμως ασχοληθήκαμε με την κατά κάποιο τρόπο πιο σύγχρονη ιστορία αυτού του πανέμορφου χωριού. Δεν είναι όμως δυνατόν αυτός ο τόσο προικισμένος από φυσική ομορφιά τόπος να στερείται ιστορίας και προϊστορίας. Αυτό μαρτυρούν λιγοστά ερείπια χαμηλού τείχους και φανερώνουν πως εκτός της φυσικής οχυρής θέσης του χώρου οι κατά καιρούς κατακτητές της Κέρκυρας φρόντισαν να ενισχύσουν την περιοχή χτίζοντας περιμετρικά τείχη. Μέχρι σήμερα παραμένουν σχεδόν άγνωστα και παρατημένα στη μανία του καιρού και του χρόνου. Την ύπαρξη των τειχών αυτών συνομολογούν και τα τοπωνύμια της περιοχής όπως Καρτέρι, Βίγλα, Κάστρο, Πόρτο, Μουράγια, Πορτώνα, Μεροβιγλι κ.λ.π. Αξίζει ο επισκέπτης να ακολουθήσει το μονοπάτι που οδηγεί στο παλιό λιμάνι του χωριού (Πόρτο Τιμόνι) ώστε να συναντήσει αυτά τα υπολείμματα του τείχους. Διακρίνονται τμήματα του χαμηλά προς την θάλασσα δεξιά και αριστερά του μονοπατιού λίγο πριν φτάσουμε στο πόρτο. Ελπίζουμε στο άμεσο μέλλον κάποια κρατική υπηρεσία να ενδιαφερθεί ώστε να αναδειχθεί αυτό το πολύτιμο για την περιοχή μνημείο. Αξίζει να σημειώσουμε πως επί Ενετοκρατίας ελάχιστα σημεία στρατιωτικής σημασίας στην Κέρκυρα έτυχαν τέτοιας προσοχής ώστε να περιτειχιστούν.
     Πριν αφήσουμε την περιοχή που λέγεται Πόρτο Τιμόνι και είναι το παλιό λιμάνι του χωριού, θα πρέπει να αναφερθούμε σε ένα άλλο μνημείο της περιοχής θα τολμούσα να πω, που είναι η μικρή σπηλιά-εκκλησάκι του Αγίου Στυλιανού, ψηλά στην πλαγιά πάνω από το Πόρτο προφυλαγμένο από τον καιρό αλλά και από τα αδιάκριτα βλέμματα. Και εδώ λοιπόν κρύβεται μια ακόμη ωραία παλιά ιστορία της περιοχής. Κάποτε λοιπόν ένας κάτοικος του χωριού έβοσκε τα πρόβατα του στην περιοχή και ψάχνοντας για ένα από αυτά, τυχαία ανάμεσα σε κάτι ξερόκλαδα βρήκε ένα μικρό εικόνισμα του Αγίου Στυλιανού. Θεώρησε σωστό λοιπόν να το μεταφέρει στο χωριό και να το εναποθέσει στην εκκλησία του χωριού ώστε να είναι σε κοινή θέα και να το προσκυνούν όλοι. Παραδόξως το εικόνισμα την επόμενη μέρα έλειπε από τη θέση του και όλοι σκέφτηκαν πως κάποιος το είχε κλέψει. Δεν ήταν όμως έτσι. Πάλι στην περιοχή του Πόρτο ο ίδιος βοσκός στο ίδιο σημείο βρήκε το εικόνισμα το οποίο και πάλι μετέφερε στο χωριό. Αυτή τη φορά όμως αποφάσισαν οι κάτοικοι πως θα ήταν καλύτερα η εικόνα να παραμείνει εκεί που βρέθηκε, στη μικρή σπηλιά δηλαδή, εκεί που βρίσκεται και σήμερα. Με τον καιρό το περιστατικό έγινε γνωστό και στις γύρω περιοχές και κάποτε ένας καλόγερος από τους Καββαδάδες ζήτησε την άδεια να μείνει στην περιοχή με την προοπτική κάποια στιγμή να δημιουργηθεί εκεί μοναστήρι. Οι κάτοικοι συμφώνησαν και φρόντισαν να του χτίσουν ένα μικρό σπίτι με πηγάδι, φύτεψαν και ένα μικρό περιβόλι και κήπο ώστε η ζωή του στην απόμερη αυτή πλευρά της χερσονήσου του Αφιώνα να γίνει όσο το δυνατόν καλύτερη. Μάταια όμως. Η παραμονή του καλόγερου δεν ευοδώθηκε και έφυγε από την περιοχή με μοναδικό μάρτυρα της παρουσίας του στο χώρο τα ερείπια του σπιτιού του...
    Ας πάμε όμως και πάλι πιο πίσω...
   Τα απέναντι νησιά έδωσαν λαβές και παλιότερα να συσχετιστεί ο χώρος του Αφιώνα και της ευρύτερης ΒΔ Κέρκυρας με την ιστορία ή αν θέλετε μυθολογία που έχει να κάνει με το ξακουστό ανάκτορο του Βασιλιά  Αλκινόου της Ομήρου Οδύσσειας. Απέναντι από τον Αφιώνα διακρίνεται ένας μικρός βράχος σε απόσταση λίγων μιλίων απ' τις ακτές, με το όνομα καράβι. Αυτό λοιπόν φημολογείται πως είναι το πετρωμένο καράβι του Οδυσσέα. Δεν μπορεί παρά να είναι ένας μύθος βέβαια. Ένας μύθος που προσθέτει αίγλη στην περιοχή αλλά όχι μόνο σήμερα. Αυτού του είδους θρύλοι και παραδόσεις έδωσαν αφορμή σε πολλούς κατά καιρούς διάσημους επισκέπτες του νησιού σε άλλες εποχές να γράψουν σε βιβλία τους αναφορές ή να κάνουν ακόμη και ανασκαφές.

   Στην πρώτη περίπτωση, εκδόθηκε το 1892 μια γεωγραφική μονογραφή του Ιωσήφ Παρτς (Joseph Partsch) καθηγητή της γεωγραφίας στο πανεπιστήμιο της Βρεσλαυίας όπως αναφέρει το εξώφυλλο του βιβλίου του. Ο Ιωσήφ Παρτς λοιπόν εκτός της λεπτομερέστατης περιγραφής που έκανε από γεωγραφικής πλευράς ήταν και ο πρώτος  που αναφέρθηκε εκείνη την περίοδο για όλη τη μυθολογική αίγλη της περιοχής αναφέροντας στο βιβλίο του το θρύλο του πετρωμένου καραβιού  του Οδυσσέα απ' τον Ποσειδώνα. Επίσης ανέφερε μια ακόμη μυθολογική εκδοχή του ονόματος του Αφιώνα άγνωστη σε πολλούς μέχρι σήμερα. Έγραψε λοιπόν πως σ' αυτήν τη γωνιά του νησιού υπήρξε μια λαμπερή πόλη με το όνομα Παμφλαγώνα. Η βασίλισσα αυτής της πόλης ήταν η αδελφή της βασίλισσας της Κέρκυρας. Εξαιτίας του ονόματος λοιπόν της βασίλισσας δόθηκε με παραφθορά το όνομα Αφιώνας στην περιοχή. Εδώ υπάρχει και μια παραλλαγή του μύθου του καραβιού του Οδυσσέα  κατά κάποιο τρόπο εκχριστιανισμένη. Ο σύζυγος και βασιλιάς της Παμφλαγώνας έφυγε να πολεμήσει ξένο κράτος μα κατά τη διάρκεια του πολέμου ερωτεύτηκε τη βασίλισσα των εχθρών και την εγκατέλειψε φεύγοντας με την ερωμένη του. Επιστρέφοντας αργότερα με το πλοίο του προς το τόπο του, η βασίλισσα Παμφλαγώνα είδε το καράβι του άνδρα της και παρακάλεσε τον Αγ. Νικόλαο να τιμωρήσει τον άπιστο βασιλιά ώστε να μη γυρίσει πίσω. Έτσι και ο Αγ. Νικόλαος καθώς ο μύθος θέλει, πέτρωσε το καράβι δίνοντας μια ακόμη όμορφη ιστορία, μύθο στη πλούσια παράδοση του Αφιώνα.
...Συνεχίζεται...

Γεράσιμος Χανδρινός